🧔 Verbos relacionados con la política o los medios de comunicación
Español
Euskera
acallar
isilarazi
acordar
(decidir) erabaki, ebatzi • xedatu • (pactar) hitzartu, itundu • (+b ponerse de acuerdo, conciliarse) adostu • (acuerdan en París el primer acuerdo global contra el cambio climático) adostu dute Parisen klimari (!) aldaketaren kontrako lehen akordio globala • (Urkullu ha propuesto acordar medidas alternativas) neurri alternatiboak adostea proposatu du Urkulluk
azaldu (=explicar) • (el ministro dio a conocer el nuevo proyecto de ley del gobierno) ministroak gobernuaren lege-proiektu berria azaldu zuen
derrocar
uzkaili, -tik kendu, -tik bota, erorarazi • (han intentado derrocar al presidente de su puesto) lehendakaria bere postutik kentzen saiatu dira
desarmar
(quitar las armas) armak kendu, armak emanarazi, desarmatu • (soltar las piezas) ataldu, zatitu, desarmatu, desmuntatu • (ha desarmado el reloj y cuando lo ha querido volver a armar le sobraban piezas) erlojua ataldu egin du eta berriz ere osatu nahi izan duenean, piezak soberan zituen • (vt: dejar a alguien incapaz de replicar) argumentu(rik) gabe utzi, argudio(rik) gabe utzi, arrazoibide(rik) gabe utzi • (quedó desarmado ante nuestros argumentos) argudiorik gabe gelditu zen gure argumentuen aurrean
desmentir
gezurtatu, ezeztatu • (la dirección ha desmentido que vayan a subir los sueldos este año) zuzendaritzak gezurtatu egin du aurten soldatak igoko dituztela • (lo que digo es verdad y no me desmentirá nadie) diodana egia da eta ez nau inork gezurtatuko • (desmentiré a todas las viejas y a todos las cotillas del pueblo) herriko atso eta berritsu guztiak gezurtatuko ditut • (pero esos hechos no desmienten mi palabra) baina gertaera horiek ez dituzte nire esanak gezurtatzen • (es una verdad que no se puede desmentir) ezin gezurtatuzko egia da • (no voy a desmentir todo lo que he dicho sino a aclararlo) esan dudan guztia ezeztatzera ez baina argitzera noa • (v-pr: Rusia ha desmentido...) Errusiak gezurtatu egin du... • (=negar) ukatu
desterrar
erbesteratu • atzerriratu, arroztu, desterratu, deserriratu, deserritu • (fig) utzi, baztertu, alboratu • erauzi • (hay que desterrar las malas costumbres) ohitura txarrak utzi egin behar dira • () aldendu, uxatu, desterratu • (desterrar la enfermedad) gaitza aldendu • (~se) erbesteratu, atzerriratu, atzetu, arroztu • (muchos intelectuales se desterraron durante la guerra) gerra-garaian intelektual asko erbesteratu egin ziren
destituir
kargutik kendu, kargugabetu +
dimitir
dimititu, kargua utzi • (el ministro ha dimitido) ministroak dimititu egin du • (Renzi ha dimitido) ..dimisioa eman du Renzik • (tras la derrota, Matteo Renzi anuncia que dimitirá) Matteo Renzik dimisioa emango duela iragarri du porrotaren ostean
equilibrar
orekatu • berdindu
espiar
zelatatu, zelatan egon, espiatu • kirikatu, kirik egin • (varios agentes espían la entrada a la fábrica) agente batzuek fabrikako sarrera zelatatzen dute • (una secretaria espiaba al presidente) idazkari batek lehendakaria espiatzen zuen
gobernar
gobernatu
honrar
ohoratu, ondratu • (le vamos a honrar con un homenaje en el ayuntamiento) udaletxean omenaldi batez ohoratuko dugu • (ese gran escritor honra a su pueblo natal) idazle bikain horrek bere jaioterria ondratzen du
intervenir
esku hartu • (la OTAN ha decidido intervenir en el conflicto de los Balcanes) NATOk Balkanetako gatazkan esku hartzea erabaki du • (vi) hitz egin, berba egin, mintzatu • hitza hartu • zerbait esan • (es un debate abierto y podéis intervenir cuando queráis) eztabaida irekia da eta nahi duzuenean mintza zaitezkete • (en la rueda de prensa el director de la película no intervino prácticamente) prentsaurrekoan filmaren zuzendariak ez zuen ia ezer esan • (vi) tartean sartu, eskua sartu • (tuve que intervenir para que no se pegaran) tartean sartu behar izan nuen elkar jo ez zezaten • (teléfono) kontrolatu
investigar
ikertu • (el Gobierno investigará la muerte de una niña de tres años de Treviño) Trebiñuko hiru urteko neskato baten heriotza ikertuko du Jaurlaritzak • (qué investigar) zer ikertu
manifestarse
manifestatu, manifestazioa egin • (nos hemos manifestado en la plaza del ayuntamiento) udaletxeko plazan manifestatu gara
nombrar
aipatu • izena esan • (me han nombrado en el prefacio del libro) liburuaren hitzaurrean aipatu naute • (¿me ha nombrado a mí?) nire izena esan al du? • (vt: para un cargo) izendatu • (le han nombrado director de la empresa) enpresako zuzendari izendatu dute • (vt: decir el nombre) izendatu, izena esan • (voy a poner un objeto delante tuyo y tú deberás nombrarlo) zure aurrean objektu bat ipiniko dut eta zuk izena esan behar duzu
oprimir
(botón etc) zapaldu, zanpatu, sakatu • estutu • (oprimir el botón del timbre) txirrinaren botoia sakatu • (el vendaje me oprime el brazo) hesgailuak besoa estutzen dit • (los zapatos me oprimen) zapatak estuegi ditut • (vt) zapaldu • (las dictaduras oprimen a los ciudadanos) diktadurek herritarrak zapaltzen dituzte • (los oprimidos) zapalduak
poner en marcha
--
publicar (incl publicarse)
argitaratu, argitara eman • (hoy no se publican periódicos) gaur ez da egunkaririk argitaratuko • (airear) zabaldu, barreiatu, jakitera eman • (está publicando todos los secretos de sus padres) bere gurasoen sekretu guztiak zabaltzen ari da • (v-pr: ha publicado un vídeo en las redes sociales) bideo bat zabaldu du sare sozialetan
reformar
berregin • (un lugar) berritu, berriztatu, eraberritu, zaharberritu • (voy a reformar la cocina) sukaldea berritu behar dut • (hay que reformar este piso antes de comprarlo) etxebizitza hau eraberritu egin behar da erosi aurretik • (orden, ley, institución) erreformatu • aldatu • (es necesario reformar la ley) legea aldatzea beharrezkoa da
refugiarse
babestu, gorde, gerizatu, babesa hartu • (Ios habitantes del pueblo se refugiaron en los sótanos durante el bombardeo) herriko biztanleak sotoetan babestu ziren bonbardaketak iraun zuen bitartean
reprimir
ito, itoarazi, atxiki • -i eutsi (barre, negar, logura eta gisakoekin) • (intentaron reprimir nuestros planes pero no lo consiguieron) gure planak itoarazten saiatu ziren baina ez zuten lortu • (no puedo reprimir las ganas de reír) ezin diot barreari eutsi • (por la fuerza) zigortu, zapaldu, erreprimitu • (la policía reprimió a los manifestantes) poliziak manifestariak erreprimitu zituen
sabotear
sabotajea egin, saboteatu
traicionar
traizio egin, traizionatu, traditu, saldu
tramar
azpikeriatan jardun, azpijanean jardun, azpilanean ari izan, azpijokoan ari izan, azpijokoan ibili • antolatu • (están tramando algo) azpikeriatan dabiltza • (¿quién ha tramado esto?) nork antolatu du hau?
vetar
betoa jarri
votar
bozkatu, botoa eman, boza eman, botatu • (ha votado en su pueblo) bere herrian eman du botoa • (voté a favor de la propuesta) prosamenaren aldeko botoa eman nuen • (votarán en blanco) boza xuri emanen dute, boto zuria emango dute • (¿a quíen vas a votar?) nori emango diozu botoa? nor bozkatuko duzu? • (vt) botatu, bozkatu • (mañana votarán mi propuesta) bihar botatuko dute nire proposamena • (se han votado los estatutos de la nueva asociación) elkarte berriaren estatutuak bozkatuak izan dira
Español
Euskera