dumaló (sa) / daluhan • umatend sa, mag-atend sa (F mag-aatend) • (muchos asistieron al baile) marami ang dumaló sa sáyawan • (seis asistieron a la mitin) anim ang umatend sa miting • (cien miembros asistieron a la reunión) sandaang miyembro ang nag-attend ng miting • (un hombre se desmayó después de asistir a misa, titular) isang lalaki, hinimatay matapos dumalo sa misa
mahúlog (act) • (!sdo?) malaglág • (~ de un sitio alto) bumagsak (tb suspender en examen) • (ese gobierno ya ha caído) bumagsak na ang pamahalaang iyon
caerse (v.tb.'caérsele')
mahúlog (act) • (el pelo) malagas • (se le está cayendo el pelo) nalálagas ang kanyáng buhok
caminar
lumákad, maglakad (!dif) • (pasear) magpasiyál
correr
tumakbó
dar la vuelta (dar media vuelta)
--
dar media vuelta
bumuwelta
dar una vuelta
--
dar vueltas
--
deslizarse
--
dirigirse
--
entrar
pumasok (sa) (v PV: pasukin) • (la dejó ~ en una gran habitación) siya'y pinapasok sa isáng maluwáng na kuwarto • (el chico entró por la ventana) pumasok ang bata sa bintana
estar de pie
--
girar
(~ a la izquierda / a la derecha) kumaliwa / kumanan (!acs) • (a izquierda/derecha) umikot (!!) (kumaliwa / kumanan ?!!) • (gira 180º) bumuwelta ka • (gire a la derecha) kumanan ka • (la Tierra gira alrededor del sol) umiikot ang mundo sa araw
ir
pumuntá (magpunta) / puntahan • pumaroón • magpatuloy • (que va a) papuntá • (el autobús que va a Baclaran) …ang bus na papuntang Baclaran • (va a la universidad todos los días) pumapasok siya sa unibersidád araw-araw • (ir a casa) umuwî • (¿cómo se va al Banco de América?) paano ang pagpunta sa Bank of America? • (ir a un lugar o persona) magpunta • (yendo hacia/alrededor de) banda (!uso)
irse
umalís • (ya nos vamos) aalís na kamí • (vete!) alís ka diyán!
levantarse
(ponerse de pie) tumayo • (¿a qué hora te levantaste?) anong oras ka bumangon?
llegar
dumatíng [darating] / datnan [daratnan] • (cuando llegues a…) pagdating mo sa… • (los muertos ya llegan a 105) umaabot na sa 105 (isang daan at limang) katao ang nasawi • (el número de casos de COVID-19 en el país ha llegado a 8488) bilang ng mga kaso ng COVID-19 sa bansa, umabot na sa 8488 (walong libo apat na raan walumpu't walo)
marchar
--
moverse
(sigue moviéndote, canc) igalaw mo pa
nadar
lumangóy [PR lumálangóy] • (ir a ~) mag-swimming • (iremos a nadar en Malibú) mag-suswimming kami sa Malibu
navegar
lumayag • maglayag (visto como vi) • (salir a ~) mag-sailing
pasar (vi espacio)
(después de que los devotos pasaran por él) …pagkatapos dumaan ng mga deboto rito • (a los que pasen por SCTEX...) sa mga dumaraan sa SCTEX...
pasar (entrar)
--
pasar (otros)
--
pasear
magpasyal, mamasyal • (solo salió a pasear) namasyal lang siya
ponerse de pie
--
regresar
bumalik
rodar
--
salir
lumabás [PR lumálabás] • (flores) sumiból • (de viaje) umalis • (¿cuándo salimos?) kailán táyo aalís? • (al salir a…) paglabas mo sa… • (el humo que sale de la chimenea) usok na lumálabás (/nanggágaling) sa tsimineya
saltar
tumalón, lumuksó
sentarse
umupô • (siéntate) umupo ka
subir
(vi) umakyat • (precio) tumaas [F tataas] • (vt: un objeto) mag-akyat, iakyat [inakyat inaakyat iaakyat] (raíz: akyát) • (subir a: montaña) umakyát (vt) / akyatín • (llevar algo arriba) ipanhik • (el precio del jamón y el lechón ha seguido subiendo pocos días antes de navidad) presyo ng hamon at lechon, tumaas pa ilang araw bago ang Pasko
trasladarse
--
tropezar
--
tumbarse
--
venir (v.tb.'que viene')
dumatíng [F dárating] • pumaríto • (~ de) galing [PS nanggaling F manggaling] • (de dónde vienes?) saán ka galing? • (ven!) halika! • (ven ya!) halika na!
volar
lumipád • sumakáy sa éroplano
volver (i / t)
bumalik, magbalík • (sobre los propios pasos?) bumuwelta • (~ a casa) umuwî • (~´n mañana) magbábalík silá bukas • (volver a casarse) magkasál na mulî, mag-asawang mulî