🧩 Conceptos gramaticales

Español

Tagalo

  • (-mente)
  • --
  • (-ísimo)
  • --
  • (adjetivos)
  • (Tina es una buena maestra) mahusay na titser si Tina • pero: (ella es una buena maestra) mahusay siyang titser
  • (alfabeto)
  • --
  • (clasificadores)
  • --
  • (condicional)
  • (condicional pasado) V +sana • (Ningning habría sido el que os iba a enseñar pero enfermó) si Ningning sana ang magtuturo sa inyo pero nagkasakit siya • (habría visto una película pero no llevaba dinero) manonood sana ako ng sine pero wala pala akong pera
  • (diminutivo)
  • --
  • (futuro)
  • (um) tumakbo > tatakbo; (mag) magbiyahe > magbibiyahe; (-in/-hin) sabihin > sasabi; (an-han) puntahan > pupuntahan; || (andará mañana) maglalakad siya bukas; (estará andando cuando yo llegue a casa) maglalakad siya pag-uwi ko; (habrá andado / habrá ido a andar para cuando yo llegue a casa) nakapaglakad na siya pag-uwi ko (lit: ya pudo andar); (no tendré dinero hasta final de mes) sa katapusan pa ng buwan ako magkakaroon ng pera (lit: ya al final del mes tendré dinero)
  • (honor)
  • --
  • (imperativo)
  • (vs mag) Infin + ka/kayo (1ppl: tayo) • (hablad con Bryan) mag-usap kayo ni Bryan • (escondámonos) magtago tayo (infin + tayo) • (quejémonos también) magreklamo rin tayo • (NEG) huwag _ • (no digas tacos) huwag kang magmura • (no os preocupéis) huwag kayong mag-alaala • (no hable más [respetuoso]) huwag na ho kayo magsalita
  • (interjeccs)
  • --
  • (nombres propios)
  • --
  • (nombres)
  • --
  • (ordinales)
  • ika + cardinal, pang (pam-(b/p)/pan-/pang-(+V/w), guión si _V) + cardinal • (ver entradas)
  • (participios)
  • (la mujer se fue llorando) umalis na umiiyak ang babae
  • (partitivos) (incluye gerundio)
  • --
  • (partículas)
  • (ORDEN) 1 SN, 2 na/pa, 3 nga, 4 rin/din kasi kaya man naman pala sana tuloy yata lang/lamang muna, 5 raw/daw 6 kasi kaya man naman pala sana tuloy yata lang/lamang muna, 7 po/ho, 8 ba • (con 'hindi': hindi + ho/po~ko/mo/ka + ba + SN + otras parts + resto de la farse) • [CORTESÍA] ho, (+ formal) po • (REGLAS GENS) van después del primer sintagma acentuado, los prons ko/mo/ka van antes de los enclíticos • (¿dijiste eso de verdad?) sinabi mo nga ba iyon? • (todavía tengo que hacer esto) gagawin ko pa ito • (FRASES CON VARIAS PARTS) (¿es verdad lo que dicen de que él es todavía realmente el presidente, señor?) siya pa nga rin daw po ba ang pangulo? • (¿es cierto lo que dicen de que Pablo será realmente el único que va con usted, señor?) si Pablo nga lang raw po ba ang sasama sa inyo? • (¿por qué no está Pedro aquí todavía?) bakit wala pa si Pedro? • (porque dicen que todavía tenía que ir a la oficina) pumunta pa kasi raw siya sa opisina, pumunta pa raw kasi siya sa opisina • (¿vas a estudiar ya?) mag-aaral ka na ba? • (¿vas a estudiar todavía?) mag-aaral ka pa ba? • (¿no va a ir al centro comercial, señora?) hindi ho ba kayo punpunta sa Mall? • (¿no vas a ir al centro comercial?) hindi ka ba pupunta sa Mall? • (¿no es éste tu coche?) hindi ba ito ang kotse mo? • (¿no es éste su coche, señora?) hindi ho/po ba ito ang kotse ninyo?, hindi ho/po ba ito ang inyong kotse? • (¿no se ha graduado ya usted en Harvard?) hindi ho ba nagtapos na kayo sa Harvard? • (¿acaso no va a asistir usted todavía a la reunión?) hindi po ba mga-aatend pa kayo ng miting?
  • (pasado)
  • (vs mag-) mag-aral > nag-aral; magsalita > nagsalita; (ha estado caminando dos horas) dalawang oras na siyang naglalakad [PR]; (anduvo ayer) naglakad siya kahapon; (estaba andando cuando lo vi) naglalakad siya nang makita (!) ko siya; (había andado / había ido a andar cuando llegué a casa) naglakad na siya nang umuwi ako; (no he hecho jogging desde mayo) hindi pa ako nag-jogging mula noong Mayo
  • (plural)
  • se puede indicar opcionalmente anteponiendo "mga" /maηá/ al nombre • (adjectivos -ma-, tb, reduplican la primera sílaba de la raíz) matalinong estudyante > matatalinong mga estudyante; (hay piedras grandes en el suelo) may malalaking bato sa lupa
  • (presentativos)
  • --
  • (presente)
  • (vs mag-) mag-aral > nag-aaral; magsalita > nagsasalita; (vs -um-) [reduplicación + -um-] tumakbó > tumatakbó; (vs mag-/ma-/mang-) [n_ + reduplicación] matulog > natutulog; (vs -in/-hin) [quitar -in/-hin + reduplicación + -in-] sabihin > sinasabi; (vs -an/-han) [reduplicación + -in-] samahan > sinasamahan; (vs i-) [reduplicación + -in-] itapon > itinatapon; (él anda) naglalakad siya; (él anda todos los días) naglalakad siya araw-araw; (la tierra gira alrededor del sol) umiikot ang mundo sa araw; (está andando) naglalakad siya
  • (pron)
  • --
  • (pronombres)
  • --
  • (puntuación)
  • --
  • (sintaxis)
  • VSO • (ojo 'ang': (más de siete millones de filipinos han perdido el trabajo durante el confinamiento) mahigit 7 (pitong) milyong Pilipino ang nawalan ng trabaho mula nang mag-lockdown)
  • (subjuntivo)
  • --
  • (verbos) (v.tb. 'presente', 'pasado', 'futuro', 'imperativo', 'subjuntivo')
  • (nota vs gusto/ibig/nais/ayaw: cuando se usan con verbos foco-agente, el agente de gusto/ibig/nais/ayaw debe ir marcado con [ng])
  • (voz pasiva) (v.tb.'ser')
  • --