🤗 Verbos auxiliares

Español

Tagalo

  • a punto de
  • (mi hermano mayor está a punto de hacerse ingeniero) malapit nang maging inhinyero ang kuya ko
  • acabar de (+inf)
  • (verbos ka- + lang) • (acabo de comer) kakakain ko lang • (acaba de estudiar) kaaaral niya lang • (¿puedes repetir lo que acabas de decir?) pakiulit nga ang kasasabi mo?
  • deberías (~ hacer X)
  • dapat mong ... (+ v F-obj) • dapat kang ... (+ v F-agent) • [DLI: el agente de dapat siempre lleva ang] • (deberías volver a casa para curarte) kailangang umuwí ka para magpagamót • (en mi opinión, no deberían haber elegido a Pilar) para sa akin, hindi si Pilar ang dapat nilang pinili • (no deberías haber hecho eso) hindi mo sana ginawa iyon (=ojalá no hubieras hecho eso)
  • estar
  • (Juan está en Manila) nasa Maynila si Juan • (tu libro no está en el cuarto) walâ sa kwarto ang libro mo • (~ aquí) nandito, narito • (~ ahí) nandiyán, nariyan • (~ allí) nandoón, naroon • (no está en la oficina) wala siya sa opisina • (no está aquí) wala rito • (¿por qué no está Pedro aquí todavía?) bakit wala pa si Pedro? • (¿has estado alguna vez en Nara?) nakarating ka na ba sa Nara? / nakapunta ka na ba sa Nara? • (¿has estado en Tokyo?) nakapunta ka na ba ng Kyoto? • (preguntar también a las personas que están allí) tanungin na rin ang mga tao na nandoon
  • gana
  • (tener ~s de) sipagin • (no tener ~s de) tamarin • (hoy tengo ~s de estudiar) sinisipag akong mag-aral ngayon
  • haber (v.tb. 'hay', 'hay que')
  • (v aux) - • (impers) v.'hay'
  • hacer falta
  • --
  • hacerse
  • magíng (foco en actor) [PS naging PR nagiging F magiging] • (quiere ~ médico) ibig niyáng magín isáng manggagamot • (~ rico) yumaman • (~ bello) gumandá • (el pan se hace con harina, agua y a menudo levadura) gawa ang tinapay sa harina, tubig, at malimit lebadura
  • hay
  • may, mayroón • (~ un hombre en la casa) may tao sa bahay, mayroong tao sa bahay • (hoy no ~ clase) walâng klase ngayon • (no hay nadie en la casa) walâng tao sa bahay • (hay...?) mayróon bang...? /me:ró:nbaη/ • (hay siete maestros) pito ang titser • (no hay comida en la mesa) walang pagkain sa mesa • (hay gente trabajando ahí) may mga taong nagtatrabaho diyan (mayroong mga...) (neg: walang taong...) • (v-fb, ?: ojalá haya un órgano regulador) sana magkaroon ng regulating body • (v.'temor')
  • hay que
  • --
  • ir a (perífrasis de futuro)
  • (iba a … pero…) V F + sana … pero… • (iba a ver una película pero resulta que no llevaba dinero) manonood sana ako ng sine pero wala pala akong pera • (Ningning iba a ser el que os enseñaría pero se puso enfermo) si Ningning sana ang magtuturo sa inyo pero nagkasakit siya
  • necesitar
  • kailangan • mangailangan • (necesito...) kailangan [ko ng/ang..., kong + V, -ng + V + ng N] • (a su vez, 844 (heridos) necesitaron atención médica) ….habang 844 naman ang nangailangan ng atensyong medikal • (¿cuántos miles necesitáis cada uno?) tig-iilang libo ang kailangan ninyo? (cada uno necesitamos tres miles: tigatlong / tiga-tigatlong / tigtatalong libo ang kailangan namin; (Tom necesita tiempo para pensarlo) kailangan ni Tomas ng oras para mag-isip
  • parecer (v)
  • ('seem') magtila, magmukhâ, parang • tila • warì • (!ej) • (parece que...) yata (part) • (parece que estás delgado ahora) payát ko yata ngayon • (parece que va a llover) uulan yata • (pareces inspirado (=enamorado, hum)) mukhang inspired ka • (parece que ha olvidado nuestra cita) nakalimutan niya yata ang date namin • (parece que estoy mareado) nahihilo yata ako • (parece que Peping suspendió el examen) bumagsak yata si Peping sa iksamin • (Tat: pareces un turista) mukhang isang turista ka • (v-pr (carretera) parece un río!) mistulang ilog!
  • poder (v; v.tb.'podría')
  • puwede, puéde • (puedo hacer) puwede kong gawin, puwede akong gumawa • (Pedro puede hacer) puwedeng gawin ni Pedro, puwedeng gumawa si Pedro • (se puede comer aquí?) puéde bang kumáin díto? [sí = puéde] • (ser posible, estar permitido, tb) máaarì (visto tb maaári) • (¿se puede orinar?) maaari bang umíhi díto? [sí = maaári] • (¿puedo hacerle una foto?) máaàri ko ba kayóng kunan ng litrato? • (¿puedes indicármelo en el mapa?) puwede mo bang ipakita sa akin sa mapa? • (Ana no puede escribir una novela) hindi puwedeng sumulat ng nobela si Ana • (verbos MAKA-(act) / MA- (pas)) • (poder trabajar) makapagtrabaho • (no puedo trabajar en casa) hindi ako makapagtrabaho sa bahay • (¿puedes hablar alemán?) nakakasalita ba kayo ng Aleman? • (todavía no he podido bailar con Nida) hindi ko pa naisasayaw si Nida • (podemos ir a Boracay en verano) puwede táyong pumúnta sa Borácay sa tag-inít • (no puede ser!) di maaari!
  • podría
  • maaarì • (podría hacer [yo]) maaarì kong gawin, maaarì akong gumawa
  • ser (v aux + n; v.tb.'son las','fecha 2')
  • (Juan es abogado) abogado si Juan (enf: si Juan ay abogado) • (eres inteligente) matalino ka • (el hombre no es abogado) hindî abogado ang lalaki • (esto no es bueno) hindî itó magandá • (ella es una buena profesora) mahusay siyang titser • (eres un buen chico) mabait kang anak • (son una familia rica) mayaman silang pamilya • (se aprovechó de que era rey para...) sinamantala niya ang kanyang pagkahari (lit: ...de su 'ser-rey')
  • ser (v aux + adj)
  • --
  • ser (voz pasiva)
  • --
  • ser (expresiones impersonales)
  • --
  • ser (otros)
  • --
  • ser de (origen)
  • (¿Nieves es de Davao?) taga-Davao ba si Nieves?
  • ser de (posesión)
  • --
  • ser de (material)
  • --
  • ser de (resultar (imp))
  • --
  • soler
  • --
  • son las (+ hora; incluye express genéricas de hora; v.tb.'menos cuarto', 'y cuarto', 'y media', 'a 2', 'hora')
  • (las tres menos cuarto) labinlimáng minuto bag mag-alás-tres, menus kuwarto para alas-tres • (son las cuatro de la tarde) ika-apat ng hapon, alas kuwatro ng hapon • (son las cuatro de la tarde en punto) ganap na ika-apat ng hapon, alas kuwatro impunto • (son las seis y diez) alas sais diyes, diyes minuto pasado alas sais ng umaga / ng gabi, sampung minuto/sandali makalipas/makaraan ang ika-anim ng umaga/ng gabi • (v.'casi') • (las diez y seis) sampung minuto makaraan ang ika-anim • (son exactamente las ocho y doce de la mañana) ang oras ngaon ganap na labindalawang minuto makalipas ang ika-walo ng umaga
  • tener
  • (un _) may/mayroon (neg: wala), (el _) nasa X Y • (Rosa tiene un hermano) may /mej/ (isang) kapatid si Rosa, mayroong kapatid si Rosa • (tengo un secreto) may lihim ako, mayroon akong lihim • (no ~) walâ • (Rosa no tiene vestido nuevo) walang bagong damit si Rosa • (no tengo secretos) wala akong lihim • (tienes casa?) mayroon ka bang bahay?, may bahay ka ba? • (¿no tienes esposa?) wala ka bang asawa? • (Alice tiene la llave) na kay Alice ang susi • (tengo tres amigos) tatlo ang kaibigan ko • (no los tengo) wala sa akin • (lo tienes, no?) nasa iyo, hindi ba? • [MAGKA-] (formal) magkaroón [PR nagkákaroón PS nagkaroón F magkákaroón] • magka- [PR nagkaka- PS nagka- F magkaka-] + n poseído > (tener un problema) nagkakaproblema / nagkaproblema / magkakaproblema; (tener dinero) magkapera, magkaroon ng pera; (tendré dinero a finales de mes) sa katapusan pa ng buwan ako magkakapera / sa katapusan pa ng buwan ako magkakaroon ng pera
  • tener que
  • kailangan [='necesitar'] ('+set II markers for doers'), dapat • (tengo que terminar lo que estoy haciendo) kailangan kong tapusin ang ginagawa ko • (tengo que irme ya) kailangan ko nang umalis • (Pedro tiene que cocinar algo de arroz) kailangang magluto ng kanin ni Pedro • (el estudiante tiene que escribir su trabajo) dapat isulat ng estudyante ang papel niya / dapat sumulat ng papel niya ang estudyante • (tengo que comprarle un regalo a María) dapat kong bilhan ng regalo si Maria / dapat akong bumili ng regalo para kay Maria • (F + pa = todavía tener que) (todavía tenemos que trabajar mañana) magtatrabaho pa kami bukas • (no tienes que trabajar mañana) hindi mo kailangang magtrabaho bukas • (tenemos que aceptar la decisión de los jueces) kailangang tanggaping natin ang desisiyon ng mga judges • (tenemos que interponer una demanda) kailangan nating magdemanda • (tuve que cuidar a su bebé) kinailangan kong alagaan ang kanyang sanggol • (v-pr: tenemos que imitarlos) dapat na natin silang gayahin