🧩 Conceptos gramaticales
Español
Kiñaruanda
- nzatamba uzatamba azatamba, tuzatamba muzatamba bazatamba • (REF ONLINE gukora - trabajar) nzakora uzakora azakora, tuzakora muzakora bazakora
- (CLASES) (1) umu-/aba- [ante v: umw-/ab-], (2) umu-/imi- [ante v: umw-/imy-], (3) in-/in- [ante m/v/f/h/p/pf: im-], (4) i-/ama- [ante v: i-/am-], (5) aka-/utu- [ante c sorda: aga-/udu-, ante v: ak-/utw-], (6) iki-/ibi- [ante c sorda: igi-/ibi-, ante v: iky-/iby-], (7) uru-/in- [ante v: arw-/in-], (8) ubu- [ante v: ubw-] • (si hay varios nombres y uno es umu-aba, la concordancia es con umu-aba) • (VOCATIVO) elimina el prefijo nominal: (niños > niños!) abana > bana!, (mujeres > mujeres!) abagore > bagore!, (muchachas > muchachas!) abakobwa > bakobwa!
- (partitivos) (incluye gerundio)
- (ndatamba) naratambye waratambye yaratambye, twaratambye mwaratambye baratambye • (REF ONLINE) (gukora(-ze)-trabajar) (pas cercano) nakoze wakoze yakoze, twakoze mwakoze bakoze • (pas lejano) narakoze warakoze yarakoze, twarakoze mwarakoze barakoze • (pas inmediato) ndakoze urakoze arakoze, turakoze murakoze barakoze • (habitual !en trad: 'I was working') nakoraga wakoraga yakoraga, twakoraga mwakoraga bakoraga
- (gutamba = bailar) ndatamba uratamba aratamba, turatamba muratamba baratamba • (REF ONLINE) (regular 'I am working') ndakora urakora arakora, turakora murakora barakora • (habitual) nkora ukora akora dukora mukora bakora
- (verbos) (v.tb. 'presente', 'pasado', 'futuro', 'imperativo', 'subjuntivo')
- (el árbol crece) igiti kirakura
- (voz pasiva) (v.tb.'ser')